Kodeks pracy i przepisy wykonawcze zobowiązują pracodawcę do wielu rzeczy w ramach BHP, czyli bezpieczeństwa i higieny pracy. Co musi on zrobić, jakich rzeczy dopilnować, o czym pamiętać? To wszystko wyjaśniamy poniżej!
BHP a obowiązki pracodawcy
Pracodawca jest odpowiedzialny za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w swojej firmie, jak też zobowiązuje się chronić zdrowie oraz życie swoich pracowników poprzez zapewnienie im właściwych warunków do wykonywania obowiązków.
Jaki akt prawny reguluje podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie BHP? Przede wszystkim Kodeks pracy, ale również rozporządzenia, które zostały wydane na jego podstawie. Tam znajdują się odpowiedzi na wszystkie pytania, natomiast aktualna wiedza o zmianach BHP jest dostępna między innymi portalu Centralnego Instytutu Ochrony Pracy czy Państwowej Inspekcji Pracy.
Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP to przede wszystkim:
- organizowanie pracy w sposób bezpieczny i higieniczny;
- usuwanie uchybień;
- reagowanie na potrzeby i dostosowanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia;
- uwzględnienie pracownic w ciąży, karmiących piersią i osób niepełnosprawnych;
- zapewnienie wykonania zaleceń inspektora pracy.
Konsultacje z pracownikami
Do obowiązków pracodawcy w zakresie BHP należy ponadto konsultowanie różnych kwestii, z pracownikami bądź ich przedstawicielami. Odbywają się one w godzinach pracy i dotyczą w szczególności:
- szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;
- zmian w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, ale też wprowadzenia substancji chemicznych bądź procesów technologicznych, jeśli mogą one stwarzać jakiekolwiek zagrożenie dla osoby zatrudnionej;
- oceny ryzyka zawodowego oraz informowania o nim;
- tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy lub delegowania tych zadań;
- wytypowania pracowników do udzielania pierwszej pomocy
- zapewnienia środków ochrony indywidualnej i odzieży oraz obuwia roboczego oraz higienicznych warunków pracy.
Wyznaczenie koordynatora
W ramach praw i obowiązków pracodawcy w zakresie BHP musi on wyznaczyć koordynatora nadzorującego i gwarantującego respektowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w danym miejscu pracy.
Jeśli zdarzy się sytuacja, że na przykład na jednym placu budowy będzie kilka ekip zatrudnionych w różnych firmach, wówczas każda z nich musi mieć własnego koordynatora. Zgodnie z Kodeksem pracy są oni zobowiązani współpracować ze sobą oraz wybrać głównego nadzorcę i ustalić jasne zasady współdziałania.
Pierwsza pomoc
Po stronie każdego pracodawcy leży obowiązek zapewnienia środków i wyznaczenia pracowników nie tylko do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ale również do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożaru, jak i ewakuacji pracowników. Nie obędzie się zatem bez dobrze wyposażonej apteczki pierwszej pomocy.
Ponadto musi też być zapewniony kontakt ze służbami zewnętrznymi, z ratownictwem medycznym oraz ochroną przeciwpożarową w zakresie zwalczania pożarów. To wszystko trzeba oczywiście dostosować do profilu działalności, liczby zatrudnionych osób oraz poziomu i rodzaju ewentualnych zagrożeń.
Obowiązki przedsiębiorców, którzy nie są pracodawcami
Obowiązki dotyczące ochrony zdrowia oraz życia pracowników dotyczą zarówno pracodawców, jak i przedsiębiorców niebędących pracodawcami, ale organizujących pracę wykonywaną przez inne osoby, niewynikającą ze stosunku pracy bądź przez osoby prowadzące swoją działalność gospodarczą. Oznacza to, że przedsiębiorca ma prawo wymagać od nich respektowania poleceń w zakresie BHP.
Inne obowiązki
Na pracodawcy ciążą także inne obowiązki, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności. Jest on zatem zobowiązany między innymi do:
- zapewnienia odpowiednich pomieszczeń, które mają być dostosowane do rodzaju pracy oraz liczby pracowników, ale też utrzymywanie ich w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
- zapewnienia urządzeń higieniczno-sanitarnych. Muszą być też dostępne środki higieny osobistej w pracy;
- zadbania o maszyny oraz inne urządzenia techniczne;
- niestosowania substancji i mieszanin chemicznych przed uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości oraz podjęcia odpowiednim kroków profilaktycznych;
- przeszkolenia w zakresie bhp każdego pracownika;
- nieodpłatnego dostarczania środków ochrony indywidualnej, a także takich elementów, jak odzież BHP, buty robocze oraz rękawice robocze;
- udokumentowania ryzyka zawodowego i stosowania środków je zmniejszających;
- poddawania pracowników badaniom lekarskim;
- niezatrudniania kobiet ciężarnych i karmiących piersią przy pracach, które szkodzą zdrowiu oraz są uciążliwe czy niebezpieczne.
Służba BHP
W firmie, w której pracodawca ma powyżej stu pracowników, nakładany jest na niego obowiązek utworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, mającej doradzać i kontrolować wszystkie procesy związane w BHP. Jeśli jest ich mniej, wówczas pracodawca może powierzyć obowiązki służby pracownikowi zatrudnionemu do innej pracy lub zewnętrznym specjalistom.
Odpowiedzialność wykroczeniowa
Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP muszą być realizowane bez względu na sytuację finansową. Zgodnie z zapisami Kodeksu pracy, jeśli ktoś to zaniecha, podlega karze grzywny w wysokości od 1 do 30 tysięcy złotych.
