Woda, ścieki, energia elektryczna, proszki, płyny, odplamiacze, rodzaj zabrudzeń – to wszystko wpływa na wysokość ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej. Chcesz się dowiedzieć więcej na ten temat? Poznać zasady wypłaty środków i ewentualne wyjątki? Dobrze trafiłeś! Poniżej znajdziesz potrzebne odpowiedzi!
Co to jest ekwiwalent?
Ekwiwalent to pojęcie często spotykane w Kodeksie pracy. A kryje się pod nim kwota, która jest wypłacana pracownikowi w zamian za należne świadczenie, nieotrzymane w postaci pierwotnej. Jednym z najpopularniejszych jest ekwiwalent pieniężny, wypłacany za niewykorzystany urlop, jednak w tym artykule skupimy się na innym rodzaju. Mianowicie zajmiemy się ekwiwalentem za pranie odzieży roboczej, który wbrew pozorom dotyczy naprawdę wielu osób.
Pracodawca ma obowiązek zapewnienia odzieży roboczej zatrudnionym – nieodpłatnie – w sytuacji, gdy prywatne ubrania mogłyby ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, a także jeśli jest to uzasadnione wymaganiami sanitarnymi bądź wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy. Może przy tym albo samodzielnie je prać, albo wypłacać pracownikowi stosowny ekwiwalent, gdy to po jego stronie (jeśli wyrazi zgodę) spocznie obowiązek dbania o odzież roboczą – Kodeks pracy dopuszcza oba warianty.
Zasady wypłaty ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej
Decydując się na wypłatę – zazwyczaj raz w miesiącu – ekwiwalentu za pranie ubrań roboczych, koniecznie jest wzięcie pod uwagę kosztów mediów (wody, ścieków, energii elektrycznej), amortyzacji pralki, kosztów środków piorących, rodzaju i ilości odzieży, rodzaju zabrudzeń, częstotliwości prania, a także tego, czy pracownik będzie prał to wszystko samodzielnie, czy może skorzysta z usług profesjonalnej pralni.
Wyliczenia muszą być rzetelne – nie „na oko”, lecz biorąc pod uwagę konkretne dane. Co ważne, środki wypłacone w ramach ekwiwalentu – podobnie jak inne świadczenia związane z BHP – nie podlegają opodatkowaniu. Nie wlicza się też ich do postawy, z której obliczana jest składka na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe).
Co ważne, pracodawca może określić zasadę pomniejszenia ekwiwalentu, wchodzącą w życie w pewnych sytuacjach, na przykład nieobecności spowodowanej chorobą lub urlopu – oczywiście adekwatnie do okresu nieobecności.
Ryczałt za pranie odzieży
Przy okazji omawiania tematu ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej pojawia się także pojęcie ryczałtu. Co ważne, ekwiwalent to nie jest ryczałt. Podstawowa różnica jest taka, że pierwszy odpowiada rzeczywistym wydatkom, jakie ponosi pracownik, natomiast drugi jest ustalony jednakowy dla wszystkich, bez ustalenia rzeczywistych potrzeb prania.
Ile wynosi ekwiwalent za pranie odzieży roboczej 2023?
Nie ma jednej z góry narzuconej wysokości ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej. Wszystko zależy od wewnętrznych ustaleń, biorąc pod uwagę wyżej wymienione koszty i czynniki oraz aktualnie obowiązujące ceny rynkowe. Wyliczenia są indywidualne dla każdego pracownika. Można posiłkować się na przykład cenami prania poszczególnych części odzieży w pralni w miejscowości, w której znajduje się zakład pracy. Warto stworzyć arkusz kalkulacyjny i tam prowadzić wszystkie obliczenia.
W specyfikacji każdej pralki producent określa, ile energii elektrycznej oraz ile wody zużywa jedno pranie w konkretnej temperaturze. Należy więc wartości te przemnożyć przez aktualne stawki sprzedawcy prądu i wodociągów. Jeśli zaś chodzi o amortyzację pralki, to tutaj patrzymy na średnią cenę rynkową danego modelu i dzielimy przez 60 (60 to 5 lat, czyli tyle, ile średnio wynosi żywotność pralki). Otrzymany wynik dzielimy przez liczbę prań odzieży roboczej w miesiącu. Do tego dochodzą jeszcze koszty detergentów i tutaj pracodawca może wziąć rynkową cenę popularnych środków, a następnie podzielić to przez liczbę prań.
Na koniec też warto wziąć pod uwagę koszt pracy pracownika, gdyż musi poświęcić wolny czas na załadowanie pralki, wyjęcie i rozwieszenie ubrań, a potem ich zdjęcie. Czynności te wykonuje poza godzinami pracy. Można przyjąć, że zajmuje mu to około 20 minut dla jednego cyklu, zatem wystarczy sprawdzić obowiązującą minimalną stawkę za godzinę pracy, by dowiedzieć się, ile warta jest jego praca w przeliczeniu na jedno pranie.
Pranie odzieży skażonej chemicznie
Nieco inaczej prezentuje się sytuacja, jeśli chodzi o odzież, która podczas wypełniania codziennych obowiązków służbowych została skażona chemikaliami, środkami promieniotwórczymi albo też materiałami biologicznie zakaźnymi. Wówczas obowiązek dbania o nią i prania spoczywa wyłącznie na pracodawcy. Nie ma możliwości powierzenia tego pracownikowi.
Co jeśli pracodawca nie wypłaca ekwiwalentu za pranie odzieży?
Na koniec jeszcze odpowiedź – ponowna – na pytanie, co w sytuacji, gdy pracodawca nie wypłaca ekwiwalentu za pranie odzieży. Wtedy to na jego barkach spoczywa obowiązek prania. A jeśli oczekuje tego od pracownika, ale jednocześnie zalega z wypłacaniem należnych środków, wówczas można zgłosić się do Państwowej Inspekcji Pracy.
A jak jest w Twoim miejscu pracy? I jakiej wysokości ekwiwalent otrzymujesz?
