Nie trzeba prowadzić wielkiej fabryki, żeby mieć obowiązki z zakresu BHP. Wystarczy jeden pracownik i jedna nieprawidłowość, by narazić się na poważne konsekwencje. Kontrola może przyjść niespodziewanie, a mandat to dopiero początek. Co grozi pracodawcy, który lekceważy zasady bezpieczeństwa? I jak uniknąć kosztownych błędów? Sprawdź, zanim będzie za późno.
Konsekwencje naruszenia zasad BHP przez pracodawcę – jakie to są?
Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy to nie tylko formalność – to realna ochrona zdrowia i życia ludzi. Ich przestrzeganie spoczywa zarówno na pracownikach, jak i pracodawcach. Tyle że to właściciel firmy lub osoba zarządzająca odpowiada za to, by środowisko pracy było bezpieczne. Jeśli coś pójdzie nie tak, to właśnie on poniesie konsekwencje – finansowe, prawne, a czasem nawet karne. Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP są jasno określone przepisami i dotyczą między innymi organizacji bezpiecznych warunków pracy, szkoleń czy nadzoru nad przestrzeganiem zasad.
Odpowiedzialność za naruszenie przepisów BHP jest wpisana w Kodeks pracy i może przybierać różne formy. Wszystko zależy od tego, jak poważne było naruszenie i jakie skutki przyniosło. Przyjrzyjmy się temu bliżej.
Kary pieniężne za nieprzestrzeganie BHP
Najczęściej stosowaną sankcją są kary finansowe. Pracodawca, który nie zapewnia odpowiednich warunków pracy, może spodziewać się wizyty inspektora. A inspektor pracy może ukarać mandatem za nieprzestrzeganie przepisów i zasad BHP – nawet do 2 000 złotych za jedno przewinienie. W sytuacjach poważniejszych lub w przypadku powtarzających się nieprawidłowości kwota może urosnąć do 30 000 złotych. Tyle mówi art. 283 § 1 Kodeksu pracy.
Czego najczęściej dotyczą kary za nieprzestrzeganie BHP? Braku szkoleń, niedostarczonej odzieży ochronnej, przestarzałych urządzeń czy dopuszczenia do pracy osób bez ważnych badań lekarskich. Co ciekawe – mandaty mogą dostać również kierownicy zmian czy brygadziści. Każdy, kto zarządza ludźmi, odpowiada za ich bezpieczeństwo.
Uwaga, bo zasad BHP muszą też przestrzegać pracownicy. Jeśli tego nie zrobią, także poniosą konsekwencje, także finansowe. Sprawdź: kary za nieprzestrzeganie bhp dla pracowników.
Odpowiedzialność karna za nieprzestrzeganie BHP przez pracodawcę
Jeśli łamanie zasad BHP doprowadzi do wypadku – sprawa robi się poważna. Konsekwencje naruszenia zasad BHP przez pracodawcę mogą wtedy sięgać nie tylko portfela, ale i wolności. Zgodnie z art. 220 Kodeksu karnego osoba narażająca pracownika na niebezpieczeństwo może zostać skazana na grzywnę, ograniczenie wolności albo nawet trafić do więzienia na 3 lata.
Co więcej, jeśli w wyniku zaniedbania ktoś straci zdrowie lub życie – sąd może uznać to za nieumyślne spowodowanie śmierci. Pracodawca, który nie przestrzega przepisów BHP, podlega karze nie tylko jako firma – odpowiada osobiście. I nie ma tu znaczenia, czy działał celowo, czy po prostu „przegapił” szkolenie albo nie dopilnował dokumentów.
Czy można uniknąć kary dla pracodawców za nieprzestrzeganie BHP w zakładzie pracy?
Nie trzeba czekać, aż w progu pojawi się inspektor Państwowej Inspekcji Pracy, żeby zacząć działać. Lepiej uprzedzić fakty niż tłumaczyć się z niedopatrzeń. Dbanie o bezpieczeństwo w miejscu pracy to proces, który można zorganizować z wyprzedzeniem – i naprawdę warto to zrobić. Co się sprawdza w praktyce? Przede wszystkim regularne szkolenia – nie tylko dla nowych pracowników, ale też dla kierowników, którzy odpowiadają za codzienny nadzór. Równie ważne jest aktualizowanie dokumentacji BHP, tak by odzwierciedlała rzeczywisty stan rzeczy.
Do tego dochodzi kontrola techniczna maszyn i urządzeń – nie od święta, ale na bieżąco. I wreszcie: przeglądy wewnętrzne, które pozwalają wychwycić potencjalne zagrożenia, zanim staną się realnym problemem.
Coraz więcej pracodawców decyduje się też na współpracę z zewnętrznymi firmami doradczymi. Taki audyt zewnętrzny to świeże spojrzenie na procedury, wykrycie luk i konkretne rekomendacje, co poprawić. A wszystko po to, by uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek, które mogą skończyć się mandatem – za coś, czego można było po prostu nie przeoczyć.
Gdzie należy zgłosić nieprzestrzeganie BHP przez pracodawcę?
Nieprawidłowości dotyczące BHP można (i trzeba) zgłaszać. Jeśli jesteś pracownikiem i widzisz, że coś jest nie tak – zacznij od rozmowy z przełożonym albo działem HR. Czasem wystarczy krótka interwencja, by problem zniknął.
A co, jeśli reakcja przełożonego nie nastąpi albo temat zostanie zbagatelizowany? Wtedy zgłoś sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy. Można to zrobić anonimowo – przez formularz online, telefonicznie albo bezpośrednio w oddziale. PIP może wejść do firmy bez zapowiedzi i sprawdzić, jak naprawdę wygląda sytuacja.
PIP – kary dla pracodawcy to jedno. Drugie – to ochrona dla pracownika. Jeśli zgłaszasz łamanie przepisów, nikt nie ma prawa cię za to zwolnić czy szykanować. Masz prawo czuć się bezpiecznie – i korzystać z tego prawa.
