Budując bezpieczne i sprawnie funkcjonujące środowisko pracy należy zadbać nie tylko o dostarczenie pracownikom wszystkich niezbędnych narzędzi pracy, regulaminów i zasad działania czy środków ochrony osobistej, ale też zadbać o ich właściwe nastawienie do ich prawidłowego stosowania. Nie jest sekretem, że wielu pracowników traktuje zasady BHP jako irytujące, a samą odzież ochronną jako elementy utrudniające ich pracę. Właściwe zaangażowanie wszystkich pracowników w budowanie bezpiecznego środowiska pracy, a nie jedynie stawianie ich przed koniecznością ich przestrzegania może być w tym wypadku najlepszym rozwiązaniem. Jak przekonać pracowników do stosowania zasad BHP?
Nie kontroluj pracownika – zaangażuj go
Jednym z najczęściej popełnianych błędów w kontekście wdrażania i egzekwowania zasad BHP jest bezpośrednie, odgórne narzucenie zasad przez pracodawcę i stosowanie kar za ich nieprzestrzeganie. Kontrola taka przynosi co prawda szybkie i doraźne wyniki, ale nie powoduje w pracownikach zmiany postawy, a wręcz często pogłębia niechęć do obowiązujących w pracy standardów. Znacznie lepszą praktyką jest próba zaangażowania pracowników w tworzenie i przestrzeganie zasad BHP. Choć znaczna część z nich wynika oczywiście z regulacji prawnych i nie może być dowolnie zmieniana, fakt że to pracownicy przyjmują dobrowolnie odpowiedzialność za siebie i innych znacząco podnosi wartość obowiązujących zasad.
Pracodawcy wychodzą równie często z założenia, że przestrzeganie zasad BHP jest dla pracownika obowiązkiem, a więc konieczność przypominania mu o nich jest absolutnie zbędna. Osoby takie uznają swoje obowiązki względem pracowników za wypełnione w momencie przedstawienia im folderu z obowiązującymi w firmie zasadami BHP lub ustnym ich zaprezentowaniu. Niestety, podobnie jak w przypadku karania za nie stosowanie się do wymogów higieny i bezpieczeństwa pracy, skutki mogą okazać się niezbyt satysfakcjonujące. Nie należy bezpośrednio powiązywać przekazania informacji z określonym rezultatem, a więc w tym wypadku stosowaniem się do zasad i wykonywaniem określonych czynności. Przedstawione zasady nie muszą być przez pracowników zrozumiane, zaakceptowane, czy zapamiętane, a przecież każdy z tych etapów jest istotnym łącznikiem pomiędzy przedstawieniem zasad a ich stosowaniem.
Przedstawienie zasad BHP w jak najlepszym świetle
Każdy pracownik zdaje sobie sprawę z istnienia zasad BHP i konieczności ich przestrzegania, jednak często zasady te są ignorowane. Dlaczego? Bo choć wydaje się to oczywiste, w praktyce nie każdy zdaje sobie sprawę z tego dlaczego BHP jest tak istotne. Obowiązujące w zakładzie reguły należy przedstawić w taki sposób, by dawały do myślenia i uświadamiały pracowników, że ich przestrzeganie może uchronić nie tylko przed dużymi i mało prawdopodobnymi zagrożeniami, ale też przed mniejszymi szkodami które mogą zdarzyć się na porządku dziennym. To między innymi tej kwestii mają służyć wstępne i okresowe szkolenia BHP, podczas których pracownicy uczą się nie tylko przestrzegania zasad BHP, ale też brania ich pod uwagę jako faktycznych środków chroniących ich zdrowie i bezpieczeństwo. Co ważne, o pozytywną reakcję na zasady BHP należy zadbać już na etapie proponowania szkoleń, które same w sobie widziane są przez pracowników za zbędne, nudne i nic nie wnoszące.
Jak osiągnąć złoty środek? Powracając oczywiście do kwestii angażowania pracownika w konstrukcję zarówno szkoleń, jak i obowiązujących zasad BHP. To w końcu pracownicy mają największą świadomość tego, jakie są największe minusy i zagrożenia w ich pracy i jak można skutecznie im zapobiegać. Poczucie odpowiedzialności za własne stanowisko i możliwość ingerencji w sposób wykonywania czynności może wpłynąć na motywację pracownika i jego nastawienie do BHP, szczególnie jeśli wiąże się to z uznaniem przez pracodawcę poglądów, pomysłów i technik proponowanych przez pracownika.
Jak przekonać pracowników do stosowania zasad BHP?
Motywacja i angażowanie są w tym procesie niezwykle ważne i cenne, choć jesteśmy też świadomi tego że mogą potrwać. W przypadku zakładów pracy, w których pracownik jest narażony na niebezpieczeństwo każdego dnia nie można przecież pozwolić sobie na to, by pracownicy byli jedynym źródłem pomysłów odnośnie zasad BHP. Co więc zrobić, by nie traktowali ich jako przymusu?
Po pierwsze, wszelkie kary, upomnienia i nagany to środek ostateczny. To bardzo konkretne i drastyczne rozwiązanie, które choć działa, zdecydowanie demotywuje i nie zachęca do traktowania BHP jako zasad, których nie należy kwestionować. Im większy przymus, tym większy bunt, a przecież nie o to chodzi. Co w zamian? Premie i pochwały za przestrzeganie przepisów! Pozytywne utożsamianie zasad BHP pozwoli zbudować zaufanie do nich i choć nie należy uczyć pracownika ze każde skorzystanie z kasku ochronnego na placu budowy oznacza większą wypłatę czy dodatkowy dzień wolny, wprowadzenie zasady dodatkowej przerwy na papierosa czy kawę dla osób przestrzegających zasad BHP może zdziałać już cuda. Warto wspomnieć na tym etapie także o wprowadzaniu wyrywkowych kontroli na stanowiskach pracy, po której okresowo przyznawane będą premie dla najbardziej zaangażowanych pracowników. Dla pracodawcy to mała strata, ale ogromny zysk w postaci bezpieczeństwa!
Stworzenie negatywnej atmosfery wokół zasad BHP jest niezwykle proste i skrajnie nieskuteczne – pracownicy muszą czuć się współodpowiedzialni za bezpieczeństwo swoje i innych. Nad kwestiami bezpieczeństwa i higieny pracy należy więc pracować w trybie ciągłym, dostosowując je do panujących warunków, pozwalając pracownikom na ich własny wkład i przede wszystkim budując poczucie, że to dzięki nim możliwa jest bezpieczna i komfortowa praca w zakładzie.
