Liczba przytrafiających się każdego roku wypadków w miejscach pracy jest nieustannie na niepokojąco wysokim poziomie i choć świadomość BHP i konieczności stosowania odpowiedniej ochrony zdaje się być coraz bardziej oczywista, wielu zdaje się opierać swoje zabezpieczenia wyłącznie na środkach ochrony osobistej. Zarówno pracownicy jak i pracodawcy często niechętnie podchodzą do kwestii przestrzegania zasad BHP, nie zdając sobie chyba sprawy z zagrożeń jakie czyhają na nich każdego dnia. Co zrobić, by zminimalizować ryzyko wypadków przy pracy i jednocześnie podnieść zainteresowanie pracowników obowiązującym w danym środowisku zawodowym regulaminem BHP?
Ryzyko wypadków przy pracy – odpowiedzialność pracodawcy
Pracodawca, którego zadaniem jest organizacja miejsc pracy dla jego pracowników jest też jednocześnie osobą odpowiedzialną za zagwarantowanie im odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa na tych stanowiskach. To pracodawca, a nie pracownik ponosi odpowiedzialność w razie wypadku powodującego zagrożenie zdrowia pracownika i słusznie, bo to do jego obowiązków należało przedstawienie pracownikowi zasad zachowania bezpieczeństwa na danym stanowisku, upewnienie się, że ten je zrozumiał oraz sprawdzenie, że ryzyko takiego wypadku na danym stanowisku jest możliwe najniższe.
Jak eliminować ryzyko wypadków przy pracy?
Jedną z najważniejszych czynności koniecznych do wykonania przy tworzeniu całkowicie nowego miejsca pracy jest właściwe zaprojektowanie go pod kątem minimalizacji ryzyka oraz takie zorganizowanie i usystematyzowanie pracy na danym stanowisku, by zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników były faktycznie minimalne. Pracodawca jest zobowiązany do dostarczenia pracownikom właściwego wyposażenia niezbędnego do pracy na danym stanowisku, zgodnego z ogólnie przyjętymi zasadami BHP, gwarantującego nie tylko bezpieczeństwo, ale i komfort pracy. Nawet na pozornie mało obciążających stanowiskach, np. przy pracy biurowej, pracownicy powinni być zabezpieczeni przed ryzykiem chorób zawodowych i przygotowani odpowiednio do wykonywania swoich zadań prawidłowo.
Bardzo istotną kwestią pozwalającą zminimalizować ryzyko wypadków w pracy jest zagwarantowanie pracownikowi minimalnego możliwego czasu pracy z czynnikami niebezpiecznymi. Istnieje wiele stanowisk pracy i czynników, których całkowita eliminacja jest zwyczajnie niemożliwa. Pracodawca może ograniczyć więc czas przebywania pracownika w ich otoczeniu. Dla przykładu, jeśli byłby to zakład chemiczny, a pracownik potrzebowałby danego środka chemicznego do wykonania zaledwie jednego zadania w ciągu dnia, wydłużanie jego kontaktu z środkiem chemicznym ponad konieczność zwiększa znacząco ryzyko wypadku przy pracy.
Kolejną kwestią, którą wielu pracodawców i pracowników zdaje się niestety często ignorować są wszelkiego rodzaju procedury i instrukcje obchodzenia się z czynnikami stwarzającymi bezpośrednie niebezpieczeństwo w miejscu pracy. Jeśli początkowo ustalono określoną kolejność wykonywania czynności na danym stanowisku i została ona zweryfikowana z wymogami BHP, pracownicy dla zachowania największego poziomu bezpieczeństwa powinni się do tej kolejności bezwzględnie dostosowywać. Procedury bezpieczeństwa to najlepszy sposób na minimalizację ryzyka w miejscu pracy. Jak je egzekwować? Zamiast kar, które wydają się być najczęściej stosowaną formą odpowiedzi na ignorowanie obowiązującego BHP, warto zmotywować pracowników do jego przestrzegania systemem nagród, pochwał i zaangażowaniem w rozwój bezpieczeństwa w firmie.
Kiedy stosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej?
Choć jej wykorzystanie na różnych stanowiskach pracy jest obowiązkowe i określone w różnego rodzaju rozporządzeniach i zapisach prawnych, odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej nie stanowią w świetle prawa pierwszej linii obrony przed zagrożeniami na stanowiskach pracy. Odzież jest formą zabezpieczenia ciała przed przecięciami, poparzeniami, kontaktem ze środkami chemicznymi czy prądem elektrycznym, jednak sama w sobie nie eliminuje ryzyka wypadków przy pracy. Traktowanie jej jako głównego środka zabezpieczającego pracowników jest błędem – odzież ochronną należy traktować jako obowiązkową, pod warunkiem że pracodawca zrobi wcześniej wszystko by zminimalizować ryzyko wypadków. Najlepszym przykładem będzie tu choćby plac budowy, po którym pracownicy poruszają się w kaskach ochronnych i odzieży zabezpieczającej ich przed zabrudzeniem i uszkodzeniami ciała. Choć odzież spełnia tu swoją rolę i niweluje skutki ewentualnego wypadku, nie oznacza to, że można zrezygnować z regularnych kontroli stanu technicznego stosowanych maszyn, zabezpieczania miejsc pracy tak, by pracownicy nie mogli z nich spaść czy szkolenia pracowników pod kątem bezpieczeństwa i higieny pracy na danych stanowiskach.
Minimalizowanie ryzyka wypadków przy pracy na różnego rodzaju stanowiskach pracy wymaga niezwykle kompleksowego podejścia i przede wszystkim umiejętności przedstawienia bezpieczeństwa jako złotego celu dla całego przedsiębiorstwa. Zarówno pracodawcy jak i pracownicy powinni zrozumieć, że minimalizowanie ryzyka wypadków a tym samym zagwarantowanie wszystkim bezpiecznej pracy wymaga wspólnego wysiłku i zaangażowania. Środki ochrony indywidualnej to jedynie część większego planu BHP w firmie. Działania minimalizujące ryzyko wypadków należy zacząć jednak od faktycznego usuwania źródła zagrożeń.
