Stres i zmęczenie a wypadki w pracy

Stres i zmęczenie a wypadki w pracy

Stres i zmęczenie dotyczą pracowników niemalże każdego środowiska pracy i choć zależnie od branży poziom stresu wśród pracowników może się wahać, pewne jest, że jego występowanie nie pozostaje bez wpływu dla bezpieczeństwa pracy. Według statystyk Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia, ponad połowa pracowników w Europie potwierdza odczuwanie stresu związanego z pracą, a nawet 4 z 10 pracowników uważa, że w ich miejscu pracy nie podejmuje się kroków prowadzących do eliminacji stresu jako czynnika szkodliwego. Czy jednak stres i zmęczenie mają w rzeczywistości realny wpływ na liczbę wypadków w pracy i czy ich eliminowanie może obniżyć ryzyko związane z pracą w konkretnych obszarach zawodowych?

Stres i zmęczenie jako bezpośrednia przyczyna wypadków przy pracy

Wzrost poziomu stresu w miejscach pracy odnotowywany jest już od wielu lat właściwie we wszystkich branżach, a wynikiem takiej sytuacji jest najczęściej coraz dynamiczniej rozwijająca się gospodarka i związane z tym coraz wyższe oczekiwania pracodawców względem pracowników. Skutki stresu w miejscach pracy mogą być przy tym niekorzystne zarówno dla pracowników, którzy są bardziej narażeni na nieuwagę, zmęczenie, choroby i wypadki przy pracy, jak i pracodawców, którzy z powodu mniej skupionych i bardziej zestresowanych pracowników mogą tracić na efektywności pracy swojego zespołu.

Dane o wypadkach przy pracy oraz ich przyczynach publikuje regularnie Główny Urząd Statystyczny podpierający się informacjami dostarczanymi przez Główny Inspektorat Pracy. Duże znaczenie odgrywają tu także dane ZUS, który zbiera informacje o wybieranych przez pracowników zwolnieniach lekarskich i odszkodowaniach, znając również ich przyczyny. Analizując wyniki statystyczne wszystkich powyższych instytucji można zauważyć, że w ostatnich latach liczba wypadków wynikających z niewłaściwego stanu psychofizycznego rośnie, choć w dalszym ciągu jest bardzo niewielka – zaledwie 2,5% w skali wszystkich wypadków przy pracy. Co jednak warte uwagi, w razie wypadku przy pracy trudno określić, kiedy jego przyczyną był stres – dekoncentracja może być skutkiem stresu, ale nie zawsze, dlatego też publikowane dane statystyczne mogą być nieco niejasne. Sytuacja zmienia się, jednak gdy przeanalizujemy skutki doświadczania przez pracowników stresu w pracy i zestawimy je ponownie z przyczynami wypadków przy pracy – wypadki, dla których stres mógłby być czynnikiem pośrednim zdarzają się naprawdę często.

wykonywanie pracy fizycznej

Skutki odczuwania stresu i zmęczenia w pracy, a ryzyko wypadków

Wiemy już, że stres odczuwany przez pracowników w środowisku pracy może wpływać negatywnie zarówno na nich samych, jak i na pracodawcę. Ten drugi musi liczyć się tu przede wszystkim ze spadkiem produktywności pracowników i jakości świadczonych usług, wzmożoną absencją pracowników, wzrostem liczby wypadków przy pracy, obniżeniem poziomu zarządzania, spadkiem motywacji do pracy, a nawet wzrostem konfliktów i przypadków mobbingu wśród pracowników. Zestresowani i nadmiernie zmęczeni pracownicy to niezbyt dobry dodatek do zespołu, który ma przecież bezpośredni wpływ na sukces przedsiębiorstwa. Zaburzenia wśród pracowników nie biorą się jednak znikąd – stres jako czynnik powoduje wiele problemów psychofizycznych, i to te drugie stanowią później bezpośredni problem, obniżając zdolności skupienia pracowników i przyczyniając się do często groźnych wypadków przy pracy.

Z punktu widzenia pracownika, długotrwały stres w miejscu pracy może spowodować między innymi zaburzenia zdrowia psychicznego (w tym depresję), choroby układu krążenia i układu mięśniowo-szkieletowego, poczucie wypalenia zawodowego i brak motywacji do pracy, trudności w skupieniu uwagi (będące częstą przyczyną błędów prowadzących do wypadków przy pracy), problemy w życiu prywatnym (mogące powodować rozkojarzenie, brak motywacji i ogólne przygnębienie), a nawet nadużywanie alkoholu lub innych środków odurzających. Każdy z powyższych problemów może bezpośrednio podnieść ryzyko wypadków przy pracy. Ich wyeliminowanie wydaje się być jednak znacznie trudniejsze, niż w przypadku czynników namacalnych, wynikających z warunków na stanowisku pracy i możliwych do zmodyfikowania lub zastosowania skutecznych środków bezpieczeństwa.

Społeczne i ekonomiczne skutki stresu w pracy i związanych z nim wypadków

Przedsiębiorstwa działające w obrębie branży przetwórczej, handlu, opiece zdrowotnej, budownictwie, edukacji, transporcie, czy administracji publicznej to miejsca, w których liczba pracowników zgłaszających problemy ze stresem i wynikającymi z niego konsekwencjami podnoszącymi ryzyko wypadków przy pracy jest obecnie największa. Koszty, jakie przedsiębiorstwa ponoszą z powodu podwyższonego stresu w pracy są bardzo wysokie - według danych Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy roczne straty na rynku pracy w UE związane z depresją, zwolnieniami lekarskimi, spadkiem produktywności i leczeniem pracowników związanymi ze stresem w pracy wynoszą aż 616 mld euro.

W Polsce ZUS odnotowuje co roku coraz większą liczbę zwolnień lekarskich wystawianych z powodu depresji i ogólnego spadku zdrowia psychofizycznego pracowników. Szacuje się, że zwolnienia te jednak mogą mieć dość pozytywny efekt - wiedza i świadomość pracowników i pracodawców odnośnie stresu i jego skutków wzrasta, a sami pracownicy wolą odpocząć niż narażać siebie i innych na skutki swojego rozkojarzenia i złego stanu psychicznego. Jeśli więc dodamy do tego inicjatywy mające na celu poprawę warunków pracy w przedsiębiorstwach i przeciwdziałanie odczuwaniu stresu przez pracowników, szanse na zmniejszenie liczby wypadków spowodowanych jego skutkami wydają się wysokie.


BHP-Gabi

Zobacz podobne wpisy na blogu

Ostatnio oglądane