Dobrze wyposażony zestaw pierwszej pomocy to jeden z podstawowych i obowiązkowych elementów BHP każdego zakładu pracy. Zgodnie z założeniami Kodeksu Pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) jak i rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), wyposażenie zakładu pracy w odpowiednio wyposażony system pierwszej pomocy oraz wyznaczenie i przeszkolenie odpowiednich pracowników w zakresie udzielania pomocy przedlekarskiej jest obowiązkiem każdego pracodawcy, niezależnie od charakteru działań prowadzonych w jego zakładzie. Jednocześnie jednak każdy zakład pracy będzie posiadał szereg niestandardowych wymagań odnośnie wyposażenia apteczek, charakterystycznych dla niego ze względu na warunki pracy. Jakie zestawy pierwszej pomocy muszą znaleźć się w każdym zakładzie pracy?
Prawo a pierwsza pomoc w zakładzie pracy
Zgodnie z zapisem § 44 ust. 1 r.o.b.h.p., pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim pracownikom zarówno sprawny system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do właściwego udzielenia pierwszej pomocy w sytuacjach zagrożenia zdrowia bądź życia.
W skład tego typu systemu będą wchodziły zarówno apteczki rozmieszczone w łatwo dostępnych obszarach zakładu pracy jak i specjalne punkty pierwszej pomocy w miejscach o wysokim ryzyku wypadków. Ilość, specyfika rozmieszczenia i wyposażenie poszczególnych punktów i zestawów pierwszej pomocy będą zależne od potrzeb danego zakładu pracy, dlatego też najczęściej ustala się je indywidualnie dla każdego zakładu zgodnie z wytycznymi specjalistów BHP sprawujących opiekę nad danym zakładem pracy.
Przepisy BHP mówią jednak nie tylko o samych zestawach pierwszej pomocy, ale też ich obsłudze, która powinna być powierzona wyznaczonym pracownikom przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy – na każdej zmianie powinna być obecna co najmniej jedna osoba upoważniona do obsługi apteczki i udzielania pierwszej pomocy w razie wypadków.
Nie oznacza to oczywiście, że z apteczki mogą korzystać wyłącznie osoby do tego wyznaczone – wszyscy pracownicy powinni posiadać podstawowe przeszkolenie z pierwszej pomocy i umieć poradzić sobie w sytuacjach zagrożenia, jednak obecność co najmniej jednej wyznaczonej do tego osoby pozwala zagwarantować bezpieczeństwo w zakładzie pracy bez względu na rodzaj zaistniałego zagrożenia. Dodatkowo, w punktach pierwszej pomocy oraz przy apteczkach muszą pojawić się instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy – wywieszone w widocznym i łatwo dostępnym miejscu instrukcje powinny zawierać zarówno informacje o tym jak korzystać z apteczki, jak i wykaz pracowników przeszkolonych w udzielaniu pierwszej pomocy przedlekarskiej. Same miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane i łatwo dostępne.
Wyposażenie zakładowej apteczki
Osoby upoważnione do obsługi apteczki zakładowej i udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej na terenie zakładu pracy powinny być przeszkolone z zawartości dostarczonego im zestawu pierwszej pomocy oraz świadome jej pełnego wyposażenia. W sytuacji, gdy jakiekolwiek elementy apteczki zostaną wykorzystane w trakcie udzielania pierwszej pomocy, osoby sprawujące opiekę nad apteczką powinny zadbać o uzupełnienie jej zawartości oraz okresowo sprawdzić datę ważności całego wyposażenia apteczki zgodnie z dostarczonym z nią wykazem.
Wśród podstawowych elementów wyposażenia apteczki zakładowej powinny znaleźć się między innymi: gumowe rękawiczki (najlepiej w dwóch różnych rozmiarach i kilku parach), maseczka do sztucznego oddychania, nożyczki z tępymi końcówkami, płyn do odkażania rąk, opaski elastyczne różnych rozmiarów, bandaże dziane, kompresy gazowe, plastry z gazą, plastry na szpuli, chusty trójkątne, opatrunki na oparzenia oraz siatki opatrunkowe.
Zależnie jednak od charakteru pracy wykonywanej w danym zakładzie konieczne może być pojawienie się w apteczce innego rodzaju wyposażenia przystosowanego do udzielania pierwszej pomocy na wypadek kontaktu z substancjami drażniącymi czy zagrażającymi w inny sposób bezpieczeństwu, zdrowiu i życiu osoby narażonej na wypadek.
Przykłady kompletnych apteczek dla zakładów pracy
Apteczka - Model CLASSIC MINI to najprostsza i najbardziej podręczna wersja zestawu pierwszej pomocy, idealna zarówno do zakładów o małym ryzyku wypadków jak i do domów czy samochodu. Znalazły się w niej między innymi: 1 szt. plaster 10x6cm, 1 szt. plaster mały 7x2cm, 1 szt. plaster 500x2,5cm, 2 szt. opaska elastyczna szer.6cm, 1 szt. opaska elastyczna szer.8cm, 1 szt. chusta trójkątna, 2 szt. rękawice latex, 1 szt. koc ratunkowy, 1szt. Agrafka, oraz instrukcja udzielania I-ej pomocy.
Apteczka Pierwszej Pomocy Zakładowa BD DIN 13164 to przykład znacznie bardziej rozbudowanego, typowo zakładowego zestawu pierwszej pomocy zgodnego z normą DIN 13164. Na jej wyposażeniu znalazły się: 14-częściowy zestaw plastrów z opatrunkiem: 6x10 cm (4 szt.), 4,3x7,2 cm (2 szt.), 12x2 cm (2 szt.), 1,9x7,2 cm (2 szt.), 2,5x7,2 cm (4 szt.), plaster na szpulce 5 m x 2,5 cm (1 szt.), bandaż elastyczny 4 m x 6 cm (2 szt.), bandaż elastyczny 4 m x 8 cm (3 szt.), rękawiczki winylowe (2 pary), chusteczki nasączone (2 szt.), chusta opatrunkowa 60x80 cm (1 szt.), chusta opatrunkowa 60x40 cm (1 szt.), bandaż z kompresem (opatrunek indywidualny) 6x8 cm (1 szt.), bandaż z kompresem (opatrunek indywidualny) 8x10 cm (2 szt.), bandaż z kompresem (opatrunek indywidualny) 10x12 cm (1 szt.), kompres na rany 10x10 cm (6 szt.), chusta trójkątna 96x96x136 cm (2 szt.), koc termiczny 160x210 cm (1 szt.), nożyczki (1 szt.), instrukcja udzielania pierwszej pomocy, ustnik do sztucznego oddychania. Korzystną cechą tego typu apteczek zakładowych jest możliwość zawieszenia ich na ścianie, w miejscu widocznym i dostępnym dla każdego pracownika.
