Hałas w miejscu pracy to nie tylko dźwiękowa kulisa codziennych obowiązków, ale również czynnik, który może mieć daleko idące konsekwencje dla naszego dobrostanu i wydajności. Ile jesteś w stanie znieść w pracy, nie tracąc przy tym koncentracji, a co najważniejsze – zdrowia? Sprawdzamy przepisy i przyglądamy się procedurom. Niezbędne szczegóły znajdziesz poniżej.
Co to jest hałas?
Hałas, choć często traktowany jako codzienny element otoczenia, w rzeczywistości stanowi złożone zjawisko, którego wpływ na życie człowieka jest nie do przecenienia. Definiowany jako niepożądany lub szkodliwy dźwięk, hałas stanowi formę zanieczyszczenia akustycznego, którego źródła mogą być różnorodne – od gwaru ulicznego, przez pracę maszyn przemysłowych, aż po głośne rozmowy w miejscu pracy.
Wyróżniamy hałas stały (ciągły, długotrwały, o stałym poziomie dźwięku; wydawany przez pojazdy i maszyny), przerywany (impulsowy, składający się z krótkich, lecz intensywnych dźwięków, z okresami ciszy; wydawany przez nitowanie, eksplozje czy wbijanie pali). Każdy z nich może inaczej wpływać na organizm, wywołując skutki zarówno krótko-, jak i długoterminowe.
Jak mierzy się poziom hałasu w zakładzie pracy?
Mierzenie poziomu hałasu odbywa się głównie za pomocą sonometru (zwanego decybelomerzem), urządzenia mierzącego ciśnienie akustyczne w decybelach (dB). Sonometry są kluczowe w ocenie, czy poziom dźwięku w miejscu pracy jest bezpieczny.
Wstępne badanie można wykonać samodzielnie, wykorzystując do tego cyfrowy miernik lub aplikację mobilną. Jednak taki wynik nie będzie faktyczny, lecz orientacyjny. Zgodnie z przepisami pomiaru hałasu dokonują następujące podmioty – Państwowy Instytut Zdrowia, regionalne instytuty zdrowia, akredytowane (przez Polskie Centrum Akredytacji) firmy prywatne.
Ważne: pracodawca ma obowiązek poinformowania podwładnych o wynikach pomiaru hałasu oraz zagrożeniu dla ich zdrowia. Niezbędne jest też oznakowanie w zakładzie pracy stref zagrożonych hałasem.
Dopuszczalny poziom hałasu – ile wynosi NDN?
Mając do czynienia z hasałem w środowisku pracy, często można napotkać skrót NDN. Co się pod nim kryje? Otóż NDN to Normy Dobowego Natężenia Dźwięku (NDN). Określają one maksymalny, dopuszczalny poziom hałasu w miejscu pracy, przy którym pracownicy mogą bezpiecznie pracować przez określony czas, zazwyczaj w ciągu całego dnia roboczego. Wartości NDN mogą różnić się w zależności od kraju i specyficznych przepisów lokalnych, ale istnieje kilka ogólnie przyjętych poziomów.
Zazwyczaj dopuszczalny poziom hałasu w miejscu pracy wynosi około 85 decybeli (dB) dla 8-godzinnej zmiany pracy. Jest to uznawane za górny limit, przy którym długotrwała ekspozycja może prowadzić do uszkodzenia słuchu.
Warto jednak pamiętać, że te norma jest minimalnym wymaganiem bezpieczeństwa i zdrowia, a w wielu miejscach pracy dąży się do utrzymania poziomów hałasu znacznie niższych, aby zapewnić większy komfort i ochronę pracowników.
Ile decybeli jest szkodliwe?
Poziom hałasu uznawany za szkodliwy zależy od czasu ekspozycji i indywidualnej wrażliwości, ale ogólnie przyjmuje się, że długotrwała ekspozycja na hałas przekraczający 85 decybeli (dB) może prowadzić do uszkodzeń słuchu.
Wartość ta jest uznawana za graniczną w większości norm bezpieczeństwa pracy. Należy jednak pamiętać, że każdy wzrost natężenia dźwięku o 3 dB oznacza teoretycznie podwojenie głośności i redukuje bezpieczny czas ekspozycji o połowę. Dlatego już przy 88 dB czas, w którym można bezpiecznie przebywać w takim środowisku, zmniejsza się do 4 godzin.
To szczególnie istotne w przemyśle, gdzie poziomy hałasu mogą szybko przekraczać te wartości. Należy również podkreślić, że hałas o niższej intensywności, ale utrzymujący się przez dłuższy czas, także może być szkodliwy, szczególnie jeśli nie jest przerywany okresami ciszy.
Skutki hałasu
Hałas w miejscu pracy może wywołać szereg negatywnych skutków. Niektóre z nich to na przykład uszkodzenia słuchu (prowadzące do częściowej lub całkowitej utraty słuchu w skrajnych przypadkach), wzrost ciśnienia krwi, a nawet problemy z układem sercowo-naczyniowym czy zakłócenia wzroku. Co więcej, hałas nie tylko wpływa na zdrowie fizyczne, ale również na samopoczucie psychiczne, zwiększając poziom stresu i zmęczenia, a także obniżając skupienie i efektywność wykonywanych obowiązków. Długotrwała ekspozycja na hałas może także zwiększać ryzyko wypadków i ogólne pogorszenie atmosfery w miejscu pracy.
Środki ochrony słuchu – jak je dobrać?
Przepisy regulują również kolejne obowiązki pracodawcy. Mianowicie chodzi o to, że w sytuacji, gdy w zakładzie poziom hałasu przekracza 80 dB, konieczne jest zapewnienie pracownikom środków ochrony słuchu. Natomiast to już do nich należy decyzja, czy będą nosić ochronniki słuchu, czy też nie.
Do wyboru są między innymi nauszniki ochronne, idealne dla osób pracujących w otoczeniu o dużym natężeniu hałasu. Zastosowano w nich specjalną technologię tłumienia dźwięków z zewnątrz, są też lekkie i wytrzymałe. Dzięki nim praca jest nie tylko bezpieczniejsza, ale też bardziej komfortowa. Dodatkowo elektroniczne nauszniki ochronne mają wbudowane radio, które umożliwia porozumiewanie się w każdych warunkach.
To jeszcze nie wszystko, bowiem można też zdecydować się na zatyczki do uszu. To specjalne wkładki wielokrotnego użytku, których zadaniem jest zmniejszenie natężenia docierającego do kanału słuchowego hałasu. Występują one w wielu rozmiarach i kształtach, więc każdy może dopasować je do swoich potrzeb. Często są sprzedawane w zestawie z pojemnikiem zapewniającym bezpieczne i higieniczne przechowywanie zatyczek do uszu.
Przy ilu decybelach dźwięk może spowodować uszkodzenie słuchu?
Uszkodzenie słuchu może wystąpić, gdy poziom hałasu przekracza 85 dB przy długotrwałej ekspozycji (zwykle przez 8 godzin lub więcej). Jest to uznawane za górny bezpieczny limit dla środowiska pracy.
Natychmiastowe uszkodzenie słuchu może też powodować nawet krótkotrwała ekspozycja na hałas powyżej 120 dB (co odpowiada głośności syreny alarmowej czy koncertu rockowego), a już zwłaszcza na dźwięki przekraczające 140 dB (od strzału broni palnej, wybuchu czy samolotu odrzutowego).
Zawsze stosuj odpowiednie środki ochrony słuchu w sytuacjach, gdzie poziom hałasu jest wysoki!
