Upadek z wysokości jest klasyfikowany jako jedna z najczęstszych przyczyn ciężkich lub śmiertelnych wypadków przy pracy. Sama praca na wysokości jest zaliczana do prac szczególnie niebezpiecznych, wymagających zachowania wyjątkowych środków ostrożności i stosowania specjalistycznego sprzętu BHP zapewniającego określony stopień bezpieczeństwa pracowników. Do najczęstszych prac tego typu zalicza się pracę na rusztowaniach, konstrukcjach budowlanych, stropach czy drabinach i choć niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, za pracę na wysokości uznaje się każdą pracę wykonywaną co najmniej 1 metr nad poziomem terenu lub podłogi. Kwestia zabezpieczania miejsc pracy to jednak tylko część BHP związanego z pracą na wysokości – pracownicy powinni być zapoznani także z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Jak powinna wyglądać pierwsza pomoc w razie upadku z wysokości?
Pierwsza pomoc po upadku z wysokości – co robić, gdy poszkodowany jest przytomny
Podstawową czynnością, jaką należy wykonać po zauważeniu ofiary upadku z wysokości jest ustalenie, czy poszkodowany jest przytomny i czy jest z nim kontakt oraz wezwanie pomocy. Jeśli osoba jest przytomna, warto dowiedzieć się co się stało i przekazać tę informację ratownikom medycznym podczas wzywania pomocy – ze względu na wysokie ryzyko uszkodzenia kręgosłupa, czas reakcji będzie tutaj niezwykle ważny. Sprawdzając, czy poszkodowany jest przytomny należy upewnić się, czy może poruszać kończynami i czy ma w nich zachowane czucie – nawet gdy osoba poszkodowana nie odczuwa bólu, nie należy pozwolić jej wstać z miejsca do czasu przyjazdu pomocy.
Jeśli poszkodowany jest przytomny, lecz nie może poruszać kończynami i nie ma w nich czucia, szansa, że doznał urazu kręgosłupa jest bardzo wysoka. W tym przypadku pierwszą zasadą, jaką należy zachować jest ostrożność – poszkodowanego nie można gwałtownie poruszać, nie należy go przenosić ani układać w pozycji bocznej ustalonej. Jeżeli miejsce, w którym doszło do upadku stwarza zagrożenie zarówno dla poszkodowanego, jak i osób udzielających mu pomocy, jedynym sposobem na przeniesienie go w przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa jest wykorzystanie noszy i ułożenie osoby na plecach – w ramach noszy można wykorzystać tu nawet zbite deski czy drzwi, o ile będą w stanie zmieścić całe ciało poszkodowanego.
Pierwsza pomoc po upadku – poszkodowany jest nieprzytomny, co dalej?
Utrata przytomności po upadku z wysokości zdarza się naprawdę często z utratą przytomności przez poszkodowanego. Jeśli osoba nie odpowiada na wołanie czy delikatne poklepywanie, należy w pierwszej kolejności ustalić, czy oddycha i czy ma zachowane krążenie krwi. Samo sprawdzenie oddechu i tętna odbywa się tu podobnie jak w przypadku standardowej pierwszej pomocy. Jeśli poszkodowany oddycha, można przystąpić do sprawdzania pierwszych oznak urazu kręgosłupa, jeśli nie, należy ułożyć poszkodowanego na twardym podłożu i przystąpić do resuscytacji.
Jeśli stwierdzimy u poszkodowanego podejrzenie urazu kręgosłupa – o urazie może poinformować nas widoczne nienaturalne wygięcie ciała, sposób, w jaki osoba upadła czy podłoże, na jakim wylądowała, po udzieleniu pierwszej pomocy należy wezwać pogotowie i przekazać swoje podejrzenia odnośnie urazu kręgosłupa. Pracownik dyspozytorni powinien zapytać o dodatkowe informacje odnośnie wypadku i ewentualnie pokierować osobę odpowiedzialną za udzielanie pomocy na miejscu o czynnościach koniecznych do wykonywania przed przybyciem karetki. Należy pamiętać, że odpowiednie postępowanie z poszkodowanym do czasu przybycia pogotowia pomoże uchronić go przed skutkami przemieszczania się odłamków kostnych i powiększania uszkodzeń rdzenia kręgowego.
Pierwsza pomoc po upadku z wysokości – w oczekiwaniu na przyjazd pogotowia
Po ustaleniu ogólnego stanu poszkodowanego i wezwaniu pogotowia należy przede wszystkim pozostać przy osobie i nie pozwolić jej na zmianę pozycji. Warto sprawdzić, czy nie doszło do krwotoku i w razie konieczności zabezpieczyć je, silnie uciskając krwawiące miejsce lub zakładając opaskę uciskową powyżej miejsca krwawienia. W przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa w odcinku szyjnym warto poszukać też sposoby na stworzenie prowizorycznego kołnierza ochronnego. W celu tym można skorzystać z koca czy elementów odzieży, starając się by kołnierz był stosunkowo sztywny i umożliwiał unieruchomienie głowy. Poszkodowanego należy ochronić też przed wychłodzeniem organizmu, stosując koc termiczny i zabezpieczyć miejsce wypadku do czasu przyjazdu karetki.
Żaden upadek z wysokości w środowisku pracy nie powinien być bagatelizowany. Nawet pozornie niegroźny upadek może być przyczyną poważnych urazów kręgosłupa czy niewidocznych gołym okiem urazów narządów wewnętrznych. Szybkie udzielenie pierwszej pomocy i wezwanie karetki mogą uratować nie tylko zdrowie i sprawność, ale i życie poszkodowanego.
