Standardowy wymiar czasu pracy może kojarzyć się z koniecznością przepracowania 8 godzin dziennie, pięć razy w tygodniu, jednak w rzeczywistości wiele branż i przedsiębiorstw pracuje w zupełnie innym systemie godzinowym. Pomijając pracę biurową i zawody związane z typową pracą umysłową, dużą rozbieżność w godzinowym systemie pracy zauważa się wśród zawodów wymagających pracy fizycznej. Miesiąc pracy górnika będzie wyglądał więc nieco inaczej, niż godziny pracy operatora wózka widłowego, pracownika na budowie, magazyniera czy operatora przy linii produkcyjnej. W jakiej branży pracuje się najkrócej, a w jakiej najdłużej?
1. Branża budowlana
Na pierwszym miejscu naszego zestawienia, zgodnie z danymi opublikowanymi przez Główny Urząd Statystyczny, znalazła się ogólnie ujęta branża budowlana. To tutaj odnotowuje się najwięcej godzin pracy w tygodniu, ze średnią wynoszącą ponad 42 godziny. Co ciekawe, z większą liczbą godzin pracy tygodniowo muszą liczyć się przede wszystkim budowlańcy zatrudnieni w sektorze prywatnym, dla których 10 godzinne zmiany wydają się być często standardem. Skąd taki zapotrzebowanie na więcej godzin pracy? Branża budowlana jest w dużej mierze uzależniona od panujących na zewnątrz warunków atmosferycznych i choć wiele prac można wykonywać przy ulewnym deszczu czy niskich temperaturach, każde opóźnienie spowodowane gorszymi warunkami trzeba jakoś nadrobić. Problemem są tu też często bardzo napięte terminy i praca uzależniona od dostawców materiałów budowlanych.
Jak długie godziny pracy wpływają w budownictwie na bezpieczeństwo? Pracownicy muszą przede wszystkim mieć zapewnione minimum jedną, a najlepiej dwie dłuższe przerwy w trakcie których mogą zregenerować siły i odzyskać koncentrację. Im większe zmęczenie pod koniec zmiany, tym większe ryzyko wypadków, a na te nie może sobie pozwolić żaden pracodawca.
2. Magazyny i spedycja
Na nieco większy niż standardowe 40 godzin wymiar tygodniowego czasu pracy muszą przygotować się również pracownicy magazynów i centrów załadunkowych, w których zmiany również trwają często po 8-10 godzin dziennie. Zarówno osoby pracujące przy obsłudze wózków widłowych, jak i pracownicy zajmujący się obsługą regałów czy maszyn w sortowni pracują często na dwie lub trzy zmiany, gwarantując maksymalną wydajność zakładu przez wszystkie godziny jego działania.
Jak praca w takim wymiarze godzinowym wygląda jednak w kontekście BHP? Pracownicy mogą liczyć tu na stosowne przerwy w pracy oraz lepszą regulację mikroklimatu w środowisku pracy niż wspominani wcześniej pracownicy branży budowlanej. Od operatorów wózków widłowych wymaga się jednak zachowania nieustannie maksymalnego skupienia – nawet drobne błędy mogą stwarzać tu ryzyko. Stosowanie odpowiednich zabezpieczeń i produktów BHP może znacząco poprawić wydajność pracy nawet przy nakładzie godzin przekraczającym 8-godzinny dzień pracy.
3. Platformy wiertnicze
Pracownicy platform wiertniczych pracują zwykle po 12 godzin dziennie w trybie, który jest dość niespotykany w innych branżach przemysłu ciężkiego. Ze względu na konieczność przebywania poza miejscem zamieszkania i braku możliwości powrotu do domu po zakończonej zmianie, pracownicy na platformach wiertniczych pracują w trybie 14/14 lub 28/28, a więc pracują po 14 dni i na 14 kolejnych wracają do domu lub odpowiednio po 28 dni. To godzinowo zdecydowanie jeden z najbardziej wymagających zawodów, jednak zarówno wynagrodzenie jak i przede wszystkim stosowane na miejscu środki bezpieczeństwa dopasowywane są tak, by pracownicy mogli wykazywać najwyższą efektywność przez cały dzień roboczy.
4. Przemysł metalurgiczny
Pracownicy wykonujący swoje zadania w środowisku, w którym występuje mikroklimat ciepły powinni mieć zapewnione odpowiednie warunki pracy oraz adekwatnie wymierzone godziny czasu pracy. W przypadku przemysłu metalurgicznego, gdzie temperatury przy piecach utrzymują się na bardzo wysokim poziomie, wielu pracodawców stosuje pracę zmianową, w której pojedyncze zmiany nie trwają dłużej niż 6 godzin. Przegrzewający się organizm człowieka męczy się znacznie szybciej, co wymusza na pracodawcy zastosowanie także dodatkowych rozwiązań pozwalających zagwarantować pracownikom optymalne warunki pracy nawet tam, gdzie stosowanie bardziej wytrzymałej i cięższej odzieży ochronnej jest koniecznością.
5. Górnictwo
Podobnie jak w przypadku wyżej, praca górników wiąże się z wysokim niebezpieczeństwem wystąpienia mikroklimatu ciepłego. W związku z tym w wielu kopalniach godzinowy czas pracy jest skracany do 6 godzin, choć wiele z nich w dalszym ciągu stosuje także 8-godzinne zmiany. W dalszym ciągu często stosuje się tu pracę trzyzmianową, całodobową, pozwalającą na ciągłe posuwanie się prac podziemnych. Górnicy pracują wśród wymienionych sektorów przemysłu mniej, jednak ryzyko z jakim wiąże się ich praca nie pozwala na wydłużenie dziennego czasu pracy pojedynczego pracownika. Co więcej, górnicy mają szansę odejścia na emeryturę znacznie szybciej niż inne wspomniane zawody. A wszystko to właśnie w związku z wysiłkiem i ryzykiem, na jakie narażeni są każdego dnia.
Godzinowy wymiar pracy jest w dużej mierze uzależniony od wymagań danej branży, ale też od zapewnianych przez nią warunków pracy. W kontekście BHP można kierować się zwykle jedną zasadą – im trudniejsze warunki pracy i większe niebezpieczeństwo dla pracowników, tym krótsze godziny pracy i większa szansa na regenerację i powrót do pełnej koncentracji. Tylko tak, przy wsparciu odpowiednich produktów BHP można zapewnić dziś pełne bezpieczeństwo pracy w każdym środowisku.
