Maski w pracy, wyposażone w filtry i pochłaniacze, są niezbędne, by ochronić drogi oddechowe i płuca. Przygotowaliśmy kompleksowy poradnik, w którym podpowiadamy, kiedy należy chronić drogi oddechowe w miejscu pracy oraz w jaki sposób dzielimy sprzęt ochrony dróg oddechowych. Wyjaśniamy ponadto najważniejsze skróty i sprawdzamy, jak dobrać filtr i pochłaniacz. Zachęcamy do lektury!
Kiedy należy chronić drogi oddechowe w pracy?
Obowiązkiem każdego pracodawcy jest zapewnienie podwładnym bezpiecznych warunków do wykonywania swoich obowiązków. W wielu przypadkach wymagana będzie na przykład odzież robocza, w innych sprzęt do ochrony oczu, w jeszcze kolejnym sprzęt do ochrony dróg oddechowych, na którym skupimy się w tym artykule.
Drogi oddechowe i płuca są niezwykle delikatne, więc musimy mocno o nie dbać, by ich nie uszkodzić, szczególnie że nie da się żyć bez oddychania. Na pytanie, kiedy należy chronić drogi oddechowe w pracy, możemy odpowiedzieć – zawsze, gdy istnieje zagrożenie wdychania pyłów i szkodliwych substancji. Brak dostatecznej ochrony skutkuje nie tylko suchością i drapaniem w gardle, ale też licznymi chorobami, na przykład pylicą płuc, stanami zapalnymi czy astmą oskrzelową. W dłuższej perspektywie może nawet prowadzić do rozedmy płuc i nowotworów.
Narażone są głównie osoby pracujące na budowie, w zakładach przemysłowych, w hutnictwie, przy spawaniu, malowaniu i lakierowaniu, a także w laboratoriach czy oczyszczalniach ścieków. Co ważne, wszystkie środki ochrony indywidualnej, niezbędne na danym stanowisku, pracodawca udostępnia pracownikowi nieodpłatnie.
Podział sprzętu ochrony dróg oddechowych
Środki ochrony dróg oddechowych są bardzo zróżnicowane, a ich podział ustala norma PN-EN 133 na podstawie zawartości substancji szkodliwych oraz zawartości tlenu. I tak możemy wyróżnić dwie sytuacje groźne dla aparatu oddechowego: gdy w powietrzu występują substancje szkodliwe (pyły, opary, gazy) oraz gdy dochodzi do niedoboru tlenu (spada poniżej wymaganych 17%). Takie wyszczególnienie jest niezbędne do tego, by dobrać pracownikowi odpowiedni sprzęt – izolujący, oczyszczający albo pochłaniający.
Sprzęt izolujący
Zadaniem sprzętu izolującego jest skuteczne izolowanie pracownika od powietrza, w którym nagromadziły się szkodliwe substancje lub jest zbyt mało tlenu. Sprzęt izolujący zapewnia bowiem tlen z niezależnego źródła. Wyróżniamy tutaj sprzęt stacjonarny, a dokładniej aparaty wężowe sprężonego powietrza, oraz autonomiczny, czyli aparaty butlowe i regeneracyjne.
Sprzęt oczyszczający
Natomiast sprzęt oczyszczający – jak sama nazwa wskazuje – odpowiada za oczyszczenie wdychanego powietrza z wymienionych wyżej szkodliwych substancji. To możliwe dzięki filtrom, pochłaniaczom oraz filtropochłaniaczom, które wymagają skompletowania z dodatkowymi elementami twarzowymi, takimi jak maska pełnotwarzowa, półmaska, kaptur i hełm.
Sprzęt pochłaniający
Sprzęt pochłaniający jest zaś przydatny w sytuacji, gdy występuje zagrożenie zatrucia oparami i gazami. Składa się on z części twarzowej oraz klasyfikowanych na podstawie szkodliwych substancji pochłaniaczy.
Podstawowe pojęcia stosowane dla ochrony dróg oddechowych
Jak w każdym przypadku, tak i tutaj możemy spotkać się z trudnymi do rozszyfrowania skrótami. Poniżej wyjaśniamy najpopularniejsze z nich.
NDS
Rozwinięciem skrótu NDS jest Najwyższe Dopuszczalne Stężenie. Chodzi o stężenie toksycznego związku chemicznego oddziałującego na danego pracownika podczas ośmiogodzinnego oraz podczas tygodniowego wymiaru pracy, które w perspektywie okresu jego aktywności zawodowej nie powinno wywierać negatywnego wpływu na jego zdrowie.
APF
Skrót APF pochodzi od angielskiego Assigned Protection Factor, co w tłumaczeniu oznacza założony, spodziewany poziom ochrony. Mowa o rzeczywistym poziomie, jaki są w stanie osiągnąć wyszkoleni pracownicy. To ważny wskaźnik podczas wybierania sprzętu oczyszczającego.
NPF
Natomiast skrót NPF – Nominal Protection Factor – możemy rozumieć jako nominalny, teoretyczny poziom ochrony zapewniany przez sprzęt przy założeniu maksymalnego procentowego wycieku wewnętrznego dopuszczalnego dla konkretnego typu ochrony. Pomiary są wykonywane w laboratorium.
Jak dobrać filtr?
Każda maska przeciwpyłowa musi być wyposażona w odpowiedni filtr – tylko wówczas zapewni właściwą ochronę dróg oddechowych. Rodzaje filtrów do masek dzielą się według klas.
Dostępne są filtry do masek P1, P2 oraz P3, filtrujące określony rodzaj cząstek (stałe lub ciekłe) o określonej toksyczności (niska, średnia, wysoka). I tak filtr P1 skutecznie filtruje w 80% (cząstki stałe o niskiej toksyczności), P2 – w 94% (cząstki stałe i ciekłe o niskiej i średniej toksyczności), a P3 – w 99,95% (cząstki stałe i ciekłe o wysokiej toksyczności).
Jak dobrać pochłaniacz?
Natomiast jeśli chodzi o maski przeciwgazowe i obecne w nich pochłaniacze, to dzielimy je na klasy – od 1 do 3. Każda odpowiada wysokości stężenia gazów w powietrzu, przed jaką jest w stanie ochronić drogi oddechowe. Dodatkowo pochłaniacze przeciwgazowe dobieramy również w zależności od rodzaju gazów i ich charakteru. Na przykład niebieski NO chroni przed tlenkami azotu, żółty E – przed gazami i oparami kwaśnymi, a biały P – przed pyłami i aerozolami. Do tego są jeszcze pochłaniacze oznaczone literami A, AX, B, K, SX oraz Hg. Za każdym razem trzeba stosować się do zaleceń producenta.
Mamy nadzieję, że rozwieliśmy wątpliwości i wybór odpowiednich środków do ochrony dróg oddechowych nie będzie stanowił żadnego problemu.
