Co to jest skokochron?
Skokochron pełni kluczową rolę w ewakuacji z wysokich budynków i wszędzie tam, gdzie tradycyjne środki ucieczki (czyli schody albo windy) są niedostępne lub zagrażają bezpieczeństwu. Często stanowi on więc jedyną opcję dla osób uwięzionych na wyższych piętrach podczas pożarów, eksplozji oraz innych katastrof.
Pomysłodawcą był John Tom Scurlock, który w 1973 roku wynalazł skokochron napełniany z wentylatorów, bez stelaża pneumatycznego i rok później go opatentował. Natomiast jeśli chodzi o przeważające na polskim rynku skokochrony – ze stelażem pneumatycznym – to wynalazł je i opatentował w 1988 roku Peter Lorsbach.
Ten niezwykły sprzęt umożliwia skok z wysokości na bezpieczną, specjalnie do tego przeznaczoną powierzchnię. Dzięki skokochronowi ratownicy mogą przeprowadzić ewakuację szybko i skutecznie, minimalizując ryzyko urazów u osób ewakuowanych. Jest to niezastąpione narzędzie, ale tu ważna uwaga: jego efektywne wykorzystanie wymaga odpowiedniego szkolenia i doświadczenia ze strony służb ratowniczych.
Skokochrony – budowa, wymiary i najważniejsze parametry
Skokochrony używane w działaniach ratowniczych są starannie zaprojektowane, aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo. Większość skokochronów ma formę dużych, nadmuchiwanych poduszek, które są w stanie absorbować siłę uderzenia podczas lądowania, co minimalizuje ryzyko urazów. Ich zewnętrzna powłoka jest wykonana z trwałego i odpornego na przetarcia materiału, który wytrzyma nawet duże obciążenia, oraz odpornego na działanie płomienia. Stelaż pneumatyczny jest ramą nośną dla ścian zewnętrznych oraz poduszki zeskokowej.
Wymiary skokochronów mogą się różnić, ale zazwyczaj są dostosowane do wymagań i specyfiki ewakuacji z wielopiętrowych budynków. Standardowy skokochron – po nadmuchaniu – ma średnicę od 4 do 6 metrów (3 metry to minimum) i wysokość od 1 do 2 metrów. Wybór odpowiedniego rozmiaru zależy od wielu czynników, w tym od wysokości budynku, z którego ma być przeprowadzona ewakuacja, oraz od liczby osób potrzebujących ewakuacji. Ponadto pole skoku powinno umożliwić wpisanie koła o średnicy 3 metrów z wyraźnie oznaczonym środkiem.
Na powłoce każdego skokochronu musi się znaleźć znakowanie, wykonane trwałą techniką. Mowa o takich informacjach, jak dane producenta, typ, numer fabryczny oraz rok i miesiąc produkcji danego modelu, a także dopuszczalną wysokość ratowania, uproszczoną instrukcję obsługi w języku polskim i informację o zakazie wykonywania skoków szkoleniowych. Jeśli producent uzna, że ważne są jeszcze inne informacje, również powinien je tu umieścić.
Jak ustawiać skokochron?
Wspomnieliśmy już, że do prawidłowego ustawienia skokochronu potrzebne jest przeszkolenie służb ratowniczych. Ponadto zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia lub mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytku służby mają maksymalnie 240 sekund na przygotowanie skokochronu do napełnienia z pozycji transportowej.
Co istotne, czas napełnienia nie powinien przekraczać 120 sekund, a jeśli skokochron jest napełniany za pomocą wentylatorów z silnikiem spalinowym, wówczas zapas paliwa w zbiorniku powinien wystarczyć na minimum 1 godzinę ciągłej pracy. Zazwyczaj przyjmie on ciężar osób skaczących na niego z maksymalnie 16 metrów.
Sprzęt ten może być użytkowany średnio przez 15 lat, a tak się przedstawia procedura jego ustawiania:
- wybierz miejsce – skokochron powinien być umieszczony na płaskiej i stabilnej powierzchni, z dala od przeszkód, takich jak drzewa, latarnie czy samochody, które mogą stanowić zagrożenie dla osób ewakuowanych, i oczywiście jak najbliżej miejsca, z którego te osoby będą skakać,
- rozłóż skokochron – wyjmij skokochron z wozu strażackiego, przenieść w wybrane miejsce, rozwiąż i wyciągnij sznurek pokrowca, a potem rozwiń i rozłóż skokochron na płasko (całą jego powierzchnię),
- napełnij skokochron – postępuj zgodnie z instrukcją producenta, pilnuj wymagań dotyczących umiejscowienia pokryw zaworu bezpieczeństwa oraz zaworów wylotowych,
- sprawdź poprawność ustawienia – po napełnieniu skokochronu sprawdź, czy jest on odpowiednio umieszczony i czy nie ma żadnych przeszkód do oddania skoku. Cały czas monitoruj stan skokochronu i bądź gotowy do szybkiego reagowania, jeśli zachodzi taka potrzeba.
W jakich sytuacjach strażacy używają skokochronów?
Strażacy używają skokochronów w różnych sytuacjach awaryjnych, gdzie tradycyjne metody ewakuacji są niemożliwe lub niebezpieczne. Najczęściej dochodzi do tego w przypadku pożarów w wysokich budynkach. Gdy płomienie i dym blokują korytarze, schody i windy, skokochron może być jedyną drogą ewakuacji dla osób uwięzionych na wyższych kondygnacjach. Poza tym jest też przydatne podczas ewakuacji z budynków zagrożonych zawaleniem. Wówczas, nawet jeśli nie ma bezpośredniego zagrożenia ogniem, szybka ewakuacja może być konieczna.
Ostatecznie mogą być również używane w sytuacjach, w których osoba jest zagrożona, ale nie może sama opuścić budynku, na przykład w przypadku niepełnosprawnych, seniorów czy dzieci. Użycie skokochronu umożliwia strażakom szybkie przeprowadzenie takich osób do bezpiecznej strefy.
Pamiętaj – zawsze postępuj zgodnie ze swoim doświadczeniem, wiedzą oraz wskazówkami producenta!
