Elektronarzędzia stanowią jeden z kluczowych elementów wyposażenia pracowników branży budowlanej, motoryzacyjnej, firm remontowych i wielu domowych majsterkowiczów, umożliwiając wykonanie wielu prac bez konieczności użycia nadmiaru siły. Aby jednak mogły spełniać swoją rolę i usprawniać codzienną pracę, należy korzystać z nich zgodnie z przeznaczeniem i przyjętymi zasadami BHP. Czy to w domu czy na budowie, bezpieczeństwo pracy z elektronarzędziami jest sprawą nadrzędną i bez wcześniejszego zaznajomienia się z zasadami obsługi danego urządzenia nie warto podejmować jakichkolwiek działań. Jak bezpiecznie pracować z elektronarzędziami w każdych warunkach?
Zapoznanie pracowników z zasadami BHP przy pracy z elektronarzędziami
Każdy zakład korzystający na co dzień z elektronarzędzi powinien zawrzeć w swoim wewnętrznym regulaminie BHP odrębną sekcję traktującą o bezpieczeństwie pracy przy użytkowaniu różnego rodzaju narzędzi, z rozróżnieniem ich rodzajów i sposobu pracy. Każdy pracownik powinien oczywiście zapoznać się z dokładną instrukcją obsługi każdego narzędzia przed rozpoczęciem jego użytkowania oraz zostać przeszkolony przez upoważnioną do tego osobę w momencie zajmowania nowego stanowiska pracy z nieużywanym dotąd elektronarzędziem.
Wśród najważniejszych zasad bezpiecznej pracy z elektronarzędziami, znajdujących zastosowanie zarówno w zakładach pracy jak i użytku prywatnym należy wymienić przede wszystkim użytkowanie narzędzi wyłącznie w stanie trzeźwości, z zachowaniem szczególnej ostrożności i pełnym skupieniem na wykonywanym zadaniu. Podczas użytkowania elektronarzędzi należy zawsze stosować odpowiednią odzież i akcesoria ochronne, w tym okulary lub gogle, maskę przeciwpyłową, rękawice antyprzecięciowe, obuwie z podeszwami przeciwpoślizgowymi i dodatkowe środki ochrony osobistej mogące zabezpieczyć pracownika w momencie użytkowania danego elektronarzędzia.
Przed podłączeniem każdego elektronarzędzia do zasilania należy upewnić się, że urządzenie jest wyłączone i uruchamiać je tak, by przypadkowe włączenie się napędu po podłączeniu do zasilania było niemożliwe. W przypadku wielu urządzeń profesjonalnych stosuje się dziś zabezpieczenia, które powinny być bezwzględnie blokowane po każdym unieruchomieniu urządzenia i pozostać w takim stanie do czasu ich ponownego, celowego uruchomienia. Warto przy tym pamiętać, by przed włączeniem elektronarzędzia usunąć z niego wszelkie narzędzia nastawcze lub klucze mogące zaburzać jego pracę i stwarzać dodatkowe zagrożenie dla pracownika.
Regularna kontrola stanu narzędzi
Konieczność prowadzenia regularnych badań kontrolnych w zakresie stanu i sprawności elektronarzędzi to zasada kierowana głównie w stronę zakładów pracy eksploatujących elektronarzędzia ze znacznie większą częstotliwością, niż domowy majsterkowicz. Częste sprawdzanie narzędzi pod kątem ewentualnych uszkodzeń i usterek pozwala uniknąć ryzyka urazów mechanicznych czy nawet porażenia prądem elektrycznym, a więc głównych przyczyn wypadków przy pracy w środowiskach wykorzystujących elektronarzędzia.
Dla zapewnienia optymalnej częstotliwości kontroli stanu urządzeń każdy z pracowników użytkujący elektronarzędzia powinien być zapoznany z fabryczną instrukcją obsługi i znać wymagania dotyczące badań kontrolnych, terminów ich przeprowadzania, procedury postępowania czy podstawowych środków ochrony zapewniających bezpieczeństwo użytkowania danego urządzenia. Dla zachowania maksymalnego poziomu zabezpieczeń w zakładach stosujących elektronarzędzia należy:
- sklasyfikować wszystkie elektronarzędzia pod względem sposobu ich użytkowania, ustalić terminy i charakter przeprowadzanych badań kontrolnych oraz założyć dla każdego elektronarzędzia rejestr terminów przeprowadzonych badań kontrolnych, ich wyniki, i ewentualne naprawy;
- wyznaczyć i upoważnić pracowników mających odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia badań kontrolnych lub zlecić ich wykonywanie innym upoważnionym do tego jednostkom, np. serwisowym.
Warunki otoczenia a użytkowanie elektronarzędzi
Praca z elektronarzędziami wymaga odpowiedniego przygotowania stanowiska pracy, w tym także zadbania o warunki otoczenia mogące wpływać na prawidłowe działanie urządzenia. Bardzo ważnym czynnikiem jest możliwość podłączenia elektronarzędzia do gniazda z bolcem i przewodem ochronnym lub przedłużacza z takim samym systemem zabezpieczenia przed przepięciem. Elektronarzędzia nie powinny być stosowane w warunkach dużej wilgotności, na powierzchniach, do których obróbki nie zostały przystosowane oraz w otoczeniu osób nieuprawnionych do ich obsługi i niezabezpieczonych odpowiednio przed związanymi z elektronarzędziami zagrożeniami.
Podstawowe wymogi bezpiecznej obsługi elektronarzędzi - podsumowanie
Decydując się na wykorzystanie elektronarzędzi w pracy, bez względu na to czy będzie to stanowisko robocze w zakładzie pracy czy przydomowy warsztat, przestrzeganie odpowiednich zasad bezpieczeństwa pozwala na znaczące zmniejszenie ryzyka poważnych uszkodzeń ciała, a nawet wypadków śmiertelnych. W przypadku pracujących pod zasilaniem pił, pilarek, obrabiarek czy wiertarek już chwila nieuwagi może oznaczać wysokie ryzyko wypadku, którego konsekwencje mogą okazać się bardzo kosztowe. Pamiętajmy więc, by zawsze stosować wyłącznie narzędzia w pełni sprawne, czyste, z właściwie naostrzonym wyposażeniem, nie używać elektronarzędzi w pomieszczeniach wilgotnych (o ile nie zostały do tego przystosowane), unikać dotykania elementów uziemionych w trakcie pracy z elektronarzędziem, unieruchomić pewnie obrabiany materiał i nigdy nie trzymać go w ręce, a podczas pracy zawsze zachowywać pewną pozycję ciała i stosować środki ochrony indywidualnej zdolnej zabezpieczyć ciało na wypadek zdarzeń losowych.
